Рэспубліканская культурна-асветніцкая выстава “Грані творчасці — 2020—2021”, якая зараз экспануецца ў Гомельскім дзяржаўным універсітэце імя Ф.Скарыны, цікавая не толькі суайчыннікам. Яе актыўна наведваюць і замежныя студэнты, якія вучацца ва УВА горада над Сожам. Напрыклад, на беларускіх вышыванках маладыя замежнікі знаходзяць нешта падобнае на тыя ўзоры, якія ёсць у туркменскай культуры, асвойваюць вымаўленне “ў”, а таксама развучваюць беларускія танцы, да якіх далучаюць рухі, уласцівыя старажытным бедуінам…
Літары паляцелі
Тэматычную экспазіцыю выставы склалі больш за дзве сотні твораў студэнтаў 24 устаноў вышэйшай адукацыі нашай краіны. У Гомелі яны экспануюцца не толькі ў ГДУ імя Ф.Скарыны, але і ў БелДУТе.
Ідэяй-дэвізам акцыі сталі радкі верша Янкі Купалы “Магутнае слова, ты, роднае слова!”. Творчыя работы прадстаўлены ў чатырох намінацыях.
Для намінацыі “Летэрынг” (маляванне літарамі, словамі) было прапанавана творчае асэнсаванне цытаты беларускага паэта Уладзіміра Дубоўкі: “Родная мова, цудоўная мова! Ты нашых думак уток і аснова!”. Мазыранка Элеанора Шарынец зараз вучыцца на другім курсе геолага-геаграфічнага факультэта ГДУ імя Ф.Скарыны. На яе графічным аркушы літары дзівосным чынам пераплятаюцца з птушкамі і кветкамі. Дзяўчына скончыла мастацкую школу і таму не пабаялася паўдзельнічаць у мастацкім праекце рэспубліканскага значэння:
— Здаецца, усё добра атрымалася — і вось вынік: мая работа адправілася ў падарожжа па краіне. Цікава было працаваць у тэхніцы “летэрынг”. Я выкарыстоўвала нашы народныя арнаменты, выявы птушак, кветак — тыя, якія сімвалізуюць нашу беларускую культуру.
Элеанора разам з іншымі студэнткамі ўніверсітэта імя Ф.Скарыны ўзяла ўдзел у перфомансе: экспромтам на працягу гадзіны трэба зрабіць твор у тэхніцы “летэрынг”. Дзяўчаты ўзяліся за алоўкі пад кіраўніцтвам таксама студэнтак Аляксандры Шапаравай і Кацярыны Уваравай, якія асвойваюць спецыяльнасць “Архітэктура” ў Беларускім дзяржаўным універсітэце транспарту. Да таго ж за працэсам пільна наглядала кіраўнік аб’яднання “Арт-капітэль” Ларыса Зуева.
Перасовачны варыянт выставы “Грані творчасці” — добрае рашэнне для папулярызацыі работ, якія стварылі студэнты розных універсітэтаў краіны. Выстава цікавая тым, што мае працяг у душах і творчасці людзей, — падкрэслівае вядучы спецыяліст аддзела юнацкіх ініцыятыў і студэнцкага самакіравання ГДУ імя Ф.Скарыны Людміла Дуброўская.
Знайшлі родныя ўзоры
У намінацыі “Каляровая графіка. Рэхарыфма” на выставе прадстаўлены творчыя работы, паштоўкі і віншаванкі, аснову якіх складаюць візуалізацыі беларускіх прыказак і прымавак, ілюстрацыі на тэму беларускіх свят. Пры падрыхтоўцы аўтары выкарыстоўвалі беларускія сімвалы і арнаментальныя матывы, якія адносяцца да пэўнага беларускага абраду ці свята. Аўтараў натхнялі радкі Ларысы Геніюш: “Мова родная, мова дзядоў! Іншай мовы мы сэрцам не чуем”.
Дарэчы, студэнт геолага-геаграфічнага факультэта Ахмет Атамырадаў, калі разглядаў адну з работ у якасці экскурсанта, вырашыў, што нейкія матывы вельмі падобныя на яго родныя туркменскія ўзоры. Юнак гаворыць, што пачаў вывучаць беларускую культуру, быт і традыцыі. Нават навучыўся практычна без акцэнту чытаць вершы па-беларуску.
Ксенія Хвалей пасля заканчэння Гомельскага дзяржаўнага ўніверсітэта імя Ф.Скарыны працуе ў гомельскай сярэдняй школе № 4. Яна прывяла на экскурсію сваіх вучняў. Тыя вельмі здзівіліся, што іх строгая настаўніца матэматыкі яшчэ і мастачка. Работа дзяўчыны прадстаўлена ў намінацыі “Візуальны сэт”. Крыніца натхнення — радкі Якуба Коласа:
Слова — радасць, слова — чары,
Вобраз вечна юных вёсен,
Ёсць ты ўсюды: у сонцы, у хмары,
Ты глядзіш праз неба просінь.
— Гэтая цытата, — гаворыць Ксенія, — нагадала мне пра Купалле: пляценне вянкоў, агонь, карагоды. Атмасфера летняга свята натхніла на стварэнне работы. Між іншым я трэці раз прымаю ўдзел у гэтым праекце.
Гульня ў словы і выявы
У намінацыі “Фотаканцэпт” трэба было візуалізаваць рэдкаўжывальныя або забытыя беларускія словы. Аўтары стварылі фотапартрэты з аб’ектам і рэпартажныя фотаздымкі выяў, падзей, якія з’яўляюцца ілюстрацыямі да выбраных імі слоў. Прызёр рэспубліканскай выставы “Грані творчасці”, студэнт геолага-геаграфічнага факультэта Максім Тамкоў выбраў для фотаўвасаблення слова “кіяхі”:
— У сваёй рабоце хацелася паказаць працавітасць беларусаў і іх адказнасць за прыроду.
Світанак, марыва, мроі, файна, вартавы, цмок, валацугі, клямка, неруш, багоўка… Сінтэз паэтычнага слова, традыцый беларускай культуры, жывапісу, графікі, фатаграфіі, лічбавай творчасці дазваляе азнаёміцца з візуалізацыямі эстэтычных уражанняў і мастацкімі эксперыментамі. Студэнтка філалагічнага факультэта Аляксандра Дрывайла атрымала дыплом пераможцы ІІ ступені за ўдзел у выставе. Яна шукала ўвасабленне словам “ліштвы” і “аканіцы”.
— Шкада, — гаворыць дзяўчына, — што цяпер шмат слоў некуды адышло. Але яны ж не страцілі сваёй унікальнасці і прыгажосці!
Між тым падчас наведвання экспазіцыі групай навучэнцаў Гомельскага дзяржаўнага прафесійна-тэхнічнага каледжа народных мастацкіх промыслаў узнікла яшчэ адна ідэя — зрабіць фотаздымкі-асацыяцыі на іншыя рэдкаўжывальныя словы. Пад кіраўніцтвам майстра вытворчага навучання па фатаграфіі Яўгена Іўжэнкі трэцякурсніцы пачалі вывучаць слоўнікі і знайшлі ў іх натхненне яшчэ для 12 фотаработ.
— Мы атрымалі тэхнічнае заданне, — гаворыць Яўген Аляксандравіч, — прааналізавалі сэнс беларускіх забытых слоў, выбралі варыянты і пачалі здымкі.
Наталля Завацкая выбрала словы “бліжэць” і “абапал”. Гаворыць, што было складана працаваць з сяброўкамі-мадэлямі і знайсці патрэбны ракурс. А вось Маргарыце Глузд спадабаліся словы “абмарачыцца” і “брыль”. У якасці мадэлі была сяброўка:
— Мы прыдумвалі, як склеіць дзве выявы на размытым фоне. Урэшце з дапамогай фоташопа атрымалі неабходны эфект. Калі рабілі гэтыя здымкі, адначасова навучыліся пэўным прыёмам. Для ўвасаблення слова “брыль” не прыйшлося ехаць у далёкую вёску. Узялі неабходныя рэчы ў касцюмернай каледжа.
Арганізатары праекта — Міністэрства адукацыі Рэспублікі Беларусь і Нацыянальны цэнтр мастацкай творчасці дзяцей і моладзі.
Полька беларуская, выкананне аравійскае
“Грані творчасці” наведалі замежныя студэнты ГДТУ імя П.В.Сухога. Азнаёміцца з творчасцю равеснікаў-беларусаў прыйшлі прадстаўнікі Егіпта, Конга, Саудаўскай Аравіі, Туркменістана. Для лепшага разумення інфармацыю ім перакладалі на французскую мову. Пасля завяршэння экскурсіі прайшоў імправізаваны танцавальны майстар-клас. Асаблівасці нацыянальнага танца прадэманстравалі слухачы аддзялення даўніверсітэцкай падрыхтоўкі і прафарыентацыі з Конга Дзьямбу Мпіла Дзівіа Сержынь і Фундзі Матшы Анжэль. Студэнты машынабудаўнічага факультэта Эльшэрбіні Салах Махамед Эльсаед з Егіпта і Аль-Хаўшабі Фаісал Алі Мухтана Касем з Саудаўскай Аравіі выканалі свой нацыянальны танец.
Намеснік дэкана філалагічнага факультэта ГДУ імя Ф.Скарыны Алена Кастрыца лічыць, што конкурс “Грані творчасці” дапамагае атрымліваць веды пра мову і культуру Беларусі:
— Кожнае беларускае слова — гэта душа народа, яго светапогляд, адлюстраваны з дапамогай вобразаў. За ім — гісторыя беларусаў, іх міфалагічная спадчына або шматвяковы народны вопыт. Важна, што нашы сучаснікі і замежнікі знаёмяцца з усім тым, што завецца родным.
Ірына АСТАШКЕВІЧ.
Фота аўтара і прадастаўленае арганізатарамі выставы.
