У першай дэкадзе ліпеня ў Барселоне (Іспанія) прайшоў XI Міжнародны турнір юных матэматыкаў (International Tournament of Young Mathematicians). У ім прынялі ўдзел дзве зборныя каманды нашай краіны: Беларусь-1 і Беларусь-2, якія заваявалі залатыя і сярэбраныя медалі. У турніры прынялі ўдзел навучэнцы ДУА «Гімназія №71 г. Гомеля» Аляксандр Печёнкин (Беларусь-1) і Андрэй Ганчарэнка (Беларусь-1). Трэнерам каманды Беларусь-2 з'яўляўся старшы выкладчык кафедры алгебры і геаметрыі ГДУ імя Францыска Скарыны Вячаслаў Мурашка (ВМ). Мы сустрэліся з Вячаславам, каб задаць некалькі пытанняў і даведацца падрабязнасці аб турніры.
Раскажыце, што ўяўляе сабой дадзены турнір.
ВМ: Міжнародны турнір юных матэматыкаў (МТЮМ) уяўляе сабой даволі складанае мерапрыемства, якое праходзіць у некалькі этапаў. На першым этапе аргкамітэт фармуе і публікуе 10-12 даследчых задач па розных раздзелах матэматыкі. На наступным этапе фармуюцца зборныя каманды (не больш за 6 чалавек) у розных краінах, якія вырашаюць прапанаваныя задачы і высылаюць іх міжнароднаму журы для ацэнкі і вызначэння пачатковага рэйтынгу каманд. Далей каманды (ад 12 да 16) паводле рэйтынгу пригашаются да очному ўдзелу ў турніры. Сам турнір пабіты на 4 раўнда. Адзін раунд ўяўляе сабой звычайную камандную алімпіяду па матэматыцы па матывах задач турніру. Ён неабходны для вызначэння ўзроўню матэматычнай падрыхтоўкі і самастойнасці удзельнікаў каманд. Далей згодна з папярэднім рэйтынгу каманды разбіваюцца на некалькі груп (па 3-5 каманд), у якіх праводзіцца наступны раўнд спаборніцтвы. Перад раўндам праводзіцца лёсаванне, на якой каманды з груп цягнуць нумары задач, якія яны будуць дакладваць падчас чарговага раунда. Для кожнай каманды вызначаюцца каманда-апанент і каманда-рэцэнзент. Недзе за дзень да пачатку раўнда камандам высылаюцца матэрыялы каманд супернікаў для аналізу і ацэньвання і падрыхтоўкі пісьмовых рэцэнзій. Пасля гэтага праходзіць раунд-спаборніцтва, на якім дакладчык ад кожнай каманды групы агучвае сваю задачу, а апанент ад другой каманды абмяркоўвае памылкі і недахопы гэтага даследавання з дакладчыкам. Рэцэнзент ж трэцяй каманды ацэньвае вынікі дыскусіі паміж дакладчыкам і апанентам. Пакінутыя каманды назіраюць, пры неабходнасці могуць умяшацца ў дыскусію. Аўтарытэтнае міжнароднае журы экспертаў з розных краін ацэньвае ў балах выступу дакладчыка, апанента, рэцэнзента і прадстаўленыя пісьмовыя рэцэнзіі. Па выніках кожнага раўнда фармуецца новы рэйтынг каманд, вызначаецца іх выхад у фінальны раўнд і выніковы вынік. Адзначым, што ўсе апісаныя дзеянні праводзяцца на англійскай мове.
Як школьніку можна трапіць на МТЮМ?
ВМ: Неабходна ўдзельнічаць у складзе каманды сваёй установы або зборнай ўстаноў адукацыі ў Рэспубліканскім турніры юных матэматыкаў (РТЮМ). Склад зборных Беларусі фарміруюцца перш за ўсё з удзельнікаў каманд-пераможцаў РТЮМ. Таксама трэба актыўна займацца даследчай дзейнасцю па матэматыцы, удзельнічаць у розных конкурсах і канферэнцыях. Да гэтага варта дадаць добрае веданне вуснага і пісьмовага англійскай мовы.
Вячаслаў, Вы ўдзельнічалі ў пяці міжнародных турнірах у якасці ўдзельніка каманды і далей трэнера зборнай Беларусь-2. Якія асаблівасці прайшоў турніру.
ВМ: Турнір у Барселоне ўпершыню за гісторыю міжнародных турніраў (11 гадоў) сабраў 15 каманд з 10 краін: Беларусі, Балгарыі, Германіі, Грузіі, Польшчы, Расіі, Румыніі, Тайланда, Украіны і Францыі. Усе каманды былі вельмі высокага ўзроўню. Многія прапанаваныя камандамі рашэння задач займалі 20-30 старонак. Усё гэта патрабавала ад нашых хлопцаў і трэнерскага штаба вялікай канцэнтрацыі і велізарных інтэлектуальных высілкаў. Было вельмі «горача» у прамым і пераносным сэнсе.
Нам вядома, што Вы першым з гомельскіх навучэнцаў трапілі на МТЮМ ў складзе зборнай Беларусі. Раскажыце пра вынікі ўдзелу гомельскіх школьнікаў на гэтым турніры.
ВМ: Маё матэматычнае развіццё і станаўленне, як даследчыка-матэматыка, праходзіла ў вельмі спрыяльнай абстаноўцы. Вучоба ў гімназіі №71 г. Гомеля, выдатная матэматычная падрыхтоўка пад кіраўніцтвам выдатнага выкладчыка матэматыкі (цяпер настаўнікі-метадыста) Ірыны Мікалаеўны Ганчарэнка, актыўная распрацоўка навукова-даследчых праектаў пад кіраўніцтвам доктара фіз.-мат навук Васільева А.Ф. у СНДЛ «Алгебра і геаметрыя» кафедры алгебры і геаметрыі ГДУ, а таксама ўдзел у рэспубліканскіх і міжнародных навуковых канферэнцыях і конкурсах, прывялі да таго, што я быў уключаны ў зборную Беларусі. У 2011 і 2012 гадах удзельнічаў у МТЮМ, якія праходзілі ў Маскве і Парыжы. На гэтых турнірах наша зборная заваявала залатыя медалі. З 2017 гады я стаў трэнерам каманды Беларусь-2, у якую ўваходзілі гомельскія школьнікі: 2017 - срэбра, 2018 - бронза, 2019 - срэбра. У 2018 і 2019 гадах гомельскія школьнікі таксама ўваходзілі і ў зборную Беларусь-1: 2018 - золата і абсалютная першай месца, 2019 - першае месца і золата. Усяго з 2011 па 2019 год у зборных Беларусі на МТЮМ прыняло ўдзел 10 гомельскіх школьнікаў. З іх актыўным удзелам зборнымі Беларусі (1-ай і 2-й) было заваявана 4 залатых, 3 сярэбраныя і 1 бронзавы медалёў. Хацелася таксама адзначыць сваіх калегаў гомельскіх трэнерам-матэматыкаў, якія ўнеслі значны ўклад у падрыхтоўку школьнікаў - удзельнікаў МТЮМ: Даўжанок Т.С., Сіманенка Д.Н., Горскага С.М., Струка А.М.
У чым прычыны поспехаў гомельскіх школьнікаў у даследчай працы па матэматыцы.
ВМ: Адкажу коратка. У Гомельскай вобласці сумеснымі намаганнямі вышэйшай, сярэдняй школы і кіравання сістэмы адукацыі створаны ўсе ўмовы для творчай работы па матэматыцы вучняў і іх трэнераў. Асабліва хачу адзначыць наяўнасць буйных міжнароднага ўзроўню навукова-педагагічных школ па матэматыцы, у прыватнасці, Гомельскай алгебраічнай школы на факультэце матэматыкі і тэхналогій праграмавання ГДУ імя. Ф. Скарыны, і падрыхтаваных у нашым універсітэце трэнераў-матэматыкаў, частка з якіх я пералічыў вышэй.
Нам вядома, што Вы на працягу апошніх гадоў кіравалі алімпіядных і навукова-даследчай працай школьнікаў, у прыватнасці, Аляксандра Печенкина і Андрэя Ганчарэнка - цяперашніх трыумфатараў МТЮМ-19. Падзяліцеся сакрэтамі, як удаецца сумяшчаць працу выкладчыка (яшчэ аспіранта) у Гомельскім універсітэце з эфектыўнай працай са школьнікамі.
ВМ: Ніякіх сакрэтаў няма. Мая праца са школьнікамі - гэта ў многім працяг маёй навуковай і выкладчыцкай працы ў універсітэце (скончыў факультэт матэматыкі і тэхналогій па спецыяльнасці «Матэматыка. Навукова-педагагічная дзейнасць»). Апошнія два гады па сумяшчальніцтве працую ў сваёй роднай ДУА «Гімназія №71 г. Гомеля». Разам з маім школьным настаўнікам-метадыстам па матэматыцы Ганчарэнка Ірынай Мікалаеўнай у рамках філіяла кафедры алгебры і геаметрыі факультэта матэматыкі і тэхналогій праграмавання рэалізуем праграму «Развіццё і суправаджэнне вышэйшых інтэлектуальных дасягненняў вучняў у галіне матэматыкі».
Зараз у абітурыентаў гарачая пара паступленняў. Вячаслаў, што хацелі ім пажадаць?
ВМ: Будзьце мэтанакіраванымі і настойлівымі. Зрабіце правільны выбар. Дзверы нашага факультэта заўсёды адчыненыя для ўсіх, хто любіць матэматыку і гатовы яе актыўна ўжываць у лічбавай эканоміцы: у распрацоўках сістэм штучнага інтэлекту, распазнанні вобразаў, праектаванні нейронавых сетак і г.д. Паступленнем на факультэт матэматыкі і тэхналогій праграмавання Вы атрымаеце магчымасці рэалізацыі сваіх самых смелых планаў.
